Me-time & we-time: een pas de deux

Ik- & wij-tijd

Me-time en we-time, het lijken voor de hand liggende begrippen, maar schijn bedriegt. Maanden probeer ik al uit te zoeken wat ze voor mij betekenen. Letterlijk vertaald is me-time ‘ik-tijd’, tijd voor jezelf. We-time betekent letterlijk ‘wij-tijd’ en staat voor tijd samen. Voor mij kan dat zowel staan voor tijd met anderen als voor tijd voor anderen.  Dat lijkt semantiek, maar het is toch niet hetzelfde. Bij tijd ‘voor’ anderen staat je tijd eerder in het teken van de ander(en). Dat had bij mij steeds het meest gewicht op de schaal. Tijd met anderen is dan meer een warm en leuk samenzijn, voor en met elkaar.

Me-time is schaars in onze samenleving. Het gevoel op twee plaatsen tegelijk te moeten zijn, kennen we allemaal wel. Zeker als mantelzorger. Je leven staat immers in functie van de persoon waarvoor je zorgt.  Zijn of haar leven en zorg bepaalt (mee) jouw leven. Zo neemt elke week (meermaals) naar het ziekenhuis gaan ook een grote hap uit jouw tijd. Er is wel een ‘kiss en ride’ – ja hoor, zelfs in ziekenhuizen – maar dat moet ook gaan en zelfs dan blijft het puzzelen. Ook helpen met boodschappen en administratie en de coördinatie van de zorg kan best wat tijd in beslag nemen. Kort gezegd: je leven schuift wat (of helemaal) naar de achtergrond. Soms is me-time even ver weg als een stip aan de horizon.

Je hoort vaak dat je in een mantelzorgsituatie rolt zonder het goed en wel te beseffen. Dat was niet het geval voor mij. Ik wist waar ik aan begon, koos bewust om te ‘zorgen voor’, maar dacht dat mijn tijd nog zou komen. Tijd om te doen wat ik belangrijk vind, om mijn weg te gaan. Het draaide helaas anders uit. De tijd die zou vrijkomen voor mijzelf, kwam er niet. Er kwamen enkel meer zorgtaken op mijn schouders. Soms sluit ik mijn ogen en droom ik weg naar een wereld waar die tijd nog binnen mijn bereik ligt.

Ook als je chronisch ziek bent, is de puzzel moeilijk te leggen. Een beperkte belastbaarheid, een (rigoureus) behandelschema en een ziekenhuisabonnement (met gratis fileleed) nemen nu eenmaal veel tijd in beslag. Tijd die je niet meer aan jezelf kan besteden. Met wat organisatietalent kan je een hobby wel inplannen, maar als je keer op keer forfait moet geven, tja, dan houdt dat ook op.  Ik moet bekennen dat ik zelf aan veel verzaakt heb omdat ik het ‘moe’ ben om te schuiven in mijn agenda, met een lage succesratio.

Een scheve verhouding

De laatste maanden heb ik vaak stilgestaan bij mijn me-time/we-time verhouding. Het was ontnuchterend, een beetje deprimerend zelfs. Een zorgverlener zei mij dat 99,9% van mijn tijd gaat naar de mensen voor wie ik zorg. Het kwam even binnen, ik had er nog niet bij stilgestaan. Vandaag stel ik mij de vraag wat ik zou doen met (meer) me-time. Ik heb er niet alleen weinig ervaring mee, zorgen voor anderen zit ook in mijn bloed. Mijn aandacht gaat altijd en in de eerste plaats naar de ander. Dat werd mij ook met de paplepel meegeven. Al van jonge leeftijd kreeg ik mee dat tijd voor jezelf nemen egoïstisch is en dat je eerst (altijd) voor de ander moet zorgen.

Vandaag ligt dat nog steeds als een juk op mijn schouders, al zie ik in dat tijd voor mijzelf niet wil zeggen ‘ik eerst’, maar ‘ik ook’. Ik probeer dan ook tijd te nemen voor mijzelf. Vrijwilliger worden bij Samana was daar een poging toe. Jammer genoeg gaat dat eerder met slag en stoot dan met vlag en wimpel. Sinds ik vrijwilliger ben, ben ik elke dag in tweestrijd: aan wat geef ik mijn tijd? Aan Samana (en mijzelf) of aan de mensen voor wie ik zorg? Mijn weg daarin vinden is helaas niet eenvoudig. Steeds weer zegt de (grimmige) stem in mijn hoofd: “Je mag niet egoïstisch zijn”, “Jezelf op de eerste plaats zetten, dat doe je niet!”. Me-time voelt dan ook ongemakkelijk aan, zoals een kledingstuk dat te klein is. Maar probeer ik de stem te negeren en de scheve verhouding wat rechter te trekken.

We-time – mantelzorg-time

Van me-time naar we-time. Zoals ik al aangaf, doet we-time mij denken aan de zorg voor anderen, aan mantelzorg. De voorbije jaren worden vooral de positieve kanten van mantelzorg belicht. Ik las in het Vlaams Mantelzorgplan 2016-2020 dat mantelzorg verrijkend is, positief. Dat is ook zo, maar dat neemt niet weg dat de zorg ook zwaar kan zijn.  Soms is de zorg zelfs zo zwaar dat je de mantel van liefde niet meer kan dragen. Uit ervaring weet ik hoe je als mantelzorger soms tot het uiterste van je krachten geduwd wordt. Hoe je leeft op wilskracht. En hoe je soms – met het water aan je lippen –  harde woorden ontglippen.  Terugkijkend op een intense periode zie ik nu dat me-time niet egoïstisch is. Waar mantelzorg ‘constantly, consistently, continually you’ is, is een moment ‘momentarily me’ best welkom. Misschien is het ook wel nodig om het vol te houden.

We-time, 
tijd van mij, voor jou.
Mijn hart dat klopt 
voor, met dat van jou.  
Me-time, 
tijd van mij, voor mij. 
Mijn hart dat fluistert:
zie mij, hoor mij.
Ik hoor jouw hart, 
ik hoor dat van mij, 
zacht zeggen zij allebei:
luister naar mij. 

Dat geldt net zo goed als je chronisch ziek bent. Wat mensen soms vergeten, is dat je 24/7 chronisch ziek bent. Dat is alle dagen van het jaar en alle uren van de dag. Je kan niet even ‘vakantie’ nemen. Me-time is in die zin ook tijd die niet in teken staat van je ziekte en behandeling. Een tijd zonder ziekenhuisafspraken, medische mails en telefoons (met de wachtmuziek waar je horendol van wordt), pillendozen en behandelingen.  

Zullen we vandaag 
zorgeloos leven
dansen, zingen
al is het voor even
Zullen we in het moment 
gaan leven
geen controle 
dokters 
al is het voor even
Zullen we 
even 
voluit leven
Annet Langedijk-Mazereeuw, uit de dichtbundel 'Leven over hoop'

Me-time, onschatbaar maar onhaalbaar?

Me-time inplannen is niet vanzelfsprekend, zeker in onze jachtige samenleving waar tijd voor iedereen schaars is en bijgevolg van onschatbare waarde. Is me-time dan eigenlijk wel haalbaar?  Ik wil geen luchtkastelen doorprikken, maar misschien is een aantal dagen of weken voor jezelf nemen effectief niet voor iedereen haalbaar. Maar hebben we dat ook nodig, dagen of weken voor onszelf? Ik moet toegeven dat ik er zelf van droom, maar na meer dan een decennia zonder leef ik nog altijd :-). Ik zie me-time eerder als kleine momenten voor jezelf, als ‘lege’ momenten die toelaten om je gedachten te ordenen en om even bij te tanken. Dagelijkse oplaadmomentjes zeg maar. Voor mij is me-time:

• ’s morgens – als iedereen nog slaapt – in alle stilte een tas koffie (of thee) drinken.
• Een minuut langer onder de douche blijven.  Babysteps 🙂
• Buiten de zon op je gezicht voelen, de vogels horen zingen en de wind door de bladeren horen.
• Een kort blokje om gaan en de omgeving in je opnemen. Er is zoveel te zien, horen, ruiken. Wandel maar eens ‘s avonds en ruik de dampende potten. Wie weet, misschien krijg je wel inspiratie.
• Naar mijn slapende hond kijken, haar in de gekste houdingen zien draaien, en luisteren naar haar gratis snurkconcertje.

Me-time en we-time: een dans voor twee

Waar me-time en we-time elkaar aanvankelijk leken uit te sluiten, zie ik hen nu als danspartners. Net zoals in een dans kunnen me-time en we-time wisselend op de voorgrond staan. Soms heb je tijd nodig voor jezelf, andere keren gaat je tijd meer naar de ander. Omdat jij dat wil, of omdat het nodig is. Ik sprak eerder dat ik mijn scheve verhouding wat rechter wil trekken. Geen solo meer van we-time, maar een dans voor twee, een pas de deux. Het blijkt niet gemakkelijk te zijn. Bij elke poging eiste mijn danspartner weer het podium op. In plaats van een vloeiende Weense Wals gingen de poppen aan het dansen. In die mate dat ik het wilde opgeven. Het blijft aanlokkelijk, maar ik blijf proberen. Oefening baart kunst, toch?

Me-time en we-time kunnen ook hand in hand gaan, verweven zijn. ik denk daarbij aan de Samana vakantievrijwilligers die zowel hun hart ophalen door op vakantie te gaan als met de zorg voor anderen. Ook ik heb beide hand in hand kunnen laten gaan toen ik zorgde voor mijn mama. Samen naar het ziekenhuis gaan, van zonsopgang tot zonsondergang, met een tijdschrift of een boek, praten over het leven, over koetjes en kalfjes, het was me- en we-time. Vandaag is de mantelzorg in mijn leven eenzijdig tijd voor anderen, er is geen ik in de zorg, geen moment van herbronnen of samenzijn. Het is enkel zorg en dat maakt het best zwaar om het vol te houden.

In mijn zoektocht naar me-time, kwam ik terecht bij de vormingen van Samana. Er zijn zelfs cursussen van Creativitijd over me-time. Misschien vind jij daar ook je gading? Neem zeker eens een kijkje. Als je meer op zoek bent naar we-time, dan is een Creativitijdswandeling misschien wel wat voor jou. Wandelen met anderen is niet alleen ideaal om mensen te ontmoeten, je krijgt er nog gezondheidsvoordelen gratis bovenop :-). Er zijn nog 5 wandelingen tot eind juli, in Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen en Limburg. Zet je wandelschoenen klaar, maak je rolstoel gereed en schrijf je in. Goed gezelschap is alvast verzekerd!